Adrie Huisman gaat verder waar de tuinbouw ophoudt. Hij pleit voor pure smaak en het behouden van oude rassen en laat paprika’s verdrogen tot stillevens. Zijn ‘sapsessies’ zijn een geliefd fenomeen bij exposities.  Het drinken van zwarte, rode en witte pure tomatensap brengt het publiek een beetje dichter bij de boodschap van de kunstenaar.

Door Martha Barendse

Kunstenaar Adrie Huisman woont aan de Lange Kruisweg in Maasdijk. Op de erven langs de weg liggen in de winter bergen substraatmatten en plantenafval, om plaats te maken voor de nieuwe groenteteelt. Maar Huisman koestert juist vergane planten in de vervallen kas achter zijn huis. In de kou hangen merkwaardige woekeringen van gedroogde paprikaplanten en verrotte druiventrossen. Het levert fascinerende stillevens op, een soort installaties van organisch materiaal. “Het lijkt of hier niets verandert, maar toch gebeurt er van alles,“ zegt Huisman, als we op over groen en afval stappen, dwalend tussen draden met verdroogde paprika’s. “In de zomer is het heerlijk om hier te zitten tussen al die geurende stillevens. Een Rotterdamse theatergroep trad hier dit jaar in mei een paar dagen op. Het publiek vond het prachtig.”

Huisman is geboren in Maasdijk en voelt zich nauw verbonden met de tuinbouw. “Op de academie in Rotterdam nam ik al tomaten mee. Daar waren ze bang van omdat ze bespoten zouden zijn. Kun je nagaan wat voor imago het Westland heeft. We zijn gewoon verdwaald als het om de natuur en echte smaken gaat.” De 51-jarige kunstenaar startte in 1979, na de Heao, met de beeldhouwopleiding op de academie in Den Haag. Na anderhalf jaar overleed zijn vader en stopte hij om leiding te gaan geven aan het familiebedrijf in installatietechniek. Dit combineerde hij later met de Rotterdamse academie. Inmiddels is het bedrijf door Huisman en zijn broer verkocht.

Een kijkje op de website van Huisman leert dat groenten als een rode draad door zijn sculpturen en installaties voor exposities en projecten lopen. Hij trok veel aandacht op de KunstRAI in 1995 met zijn proeflokaal voor nachtschades. In de jaren daarvoor was hij betrokken bij City Fruitful, een stedebouwkundig project in Dordrecht. Huisman kan zich druk maken om de moderne leefomgeving en de vervreemding van de natuur. “Ik teken nu veel oude huizen en kassen hier in de buurt. Ik leg ze vast voor ze verdwijnen en al tekende heb je contact met de bewoners.” Toch is hij niet per se tegen de sanering en modernisering die nu in rap tempo in zijn streek plaatsvinden. “Ik ben niet zo’n romantische ziel die het oude wil vasthouden. Eigenlijk voel ik me juist verwant aan die voortrekkers in de tuinbouw. Het gaat me echter om de menselijke maat, wat er op microniveau gebeurt. Daar zijn we een beetje de weg kwijt.”

Sapsessies

Op de expositie ‘Good Food’in de Vishal in Haarlem was in september en oktober, naast foto’s van onder andereYoung British Artist Sarah Lucas, werk van Huisman te zien en te beleven. Hij maakte installaties van gaas, druivenhout, vogelnestjes en gedroogde paprika’s.  “Ze vonden het bijna land art”, zegt hij lachend. Tegenwoordig is een ‘sapsessie’ vast onderdeel van zijn performances. “Al sinds twaalf jaar maak ik maaltijden bij mijn optreden, ik wil dat mensen met al hun zintuigen pure smaken ondergaan. Bij de sapsessie maak ik van bijzonder smaakvolle trostomaatjes pure sap. In Haarlem deed ik dat met zwarte, witte en rode tomaatjes. Dat staat mooi en iedereen vindt het heerlijk. Daar serveer ik lekker brood bij, van vierponders die ik laat bakken hier in het dorp. Het mooiste vind ik dat bij zulke sessies belangrijke heren weggaan met een stuk brood onder de arm.”

In een bijlage van Beelden, het blad van de Nederlandse kring van Beeldhouwers waar hij voorzitter van is, werd Huisman de ‘paprikaman’ genoemd. Zijn reactie: “Een beetje beperkt, maar het is humoristisch bedoeld. Ik promoot geen paprika’s maar de rijkdom van de natuur. Er verdwijnen steeds meer rassen. Die enkele megagrote inkoopbedrijven van groenten bepalen onze smaak. Nederland is een land van dominees en kooplieden, nee pooiers! We exploiteren nog steeds mensen. Kijk maar hoe we omgaan met het milieu of met ontwikkelingshulp: wel moralistisch erover praten, maar niets verbeteren. Of kijk naar hoe we met oude mensen omgaan. Ik heb mijn moeder anderhalf jaar hier in huis verzorgd, tot haar sterven, want die verzorgingstehuizen vind ik te triest voor woorden.” De vervreemding van elkaar en van de natuur, is dat waar zijn stillevens en sapsessies eigenlijk over gaan? “Dat ook”, bevestigt hij. Maar hij laat zich moeilijk in een hokje stoppen. Dat blijkt ook uit zijn verhalenstroom, die moeiteloos overgaat van zijn kunst via het voorkomen van kanker met bepaalde groenten naar de aculturele lokale politiek in het beleid van het Stedelijk Museum in Amsterdam. Inspiratie voor zijn werk vindt hij bij Krijn Giezen, die bijvoorbeeld de Haagse Beek schoonmaakte als kunstproject. En bij de groep Arte Povera, die ook met vergankelijke materialen werkte. “Joseph Beuys spreekt me ook erg aan. Hij heeft het begrip kunst op een boeiende manier verruimd,” vindt Huisman.

Maar waarom zijn uitgedroogde paprikastillevens volgens hem kunst? Deze vraag krijgt hij ook wel eens van dorpsgenoten of jongeren die meedoen aan zijn project voor het Kunstgebouw, maar ook van televisiemakers. ”Bij mijn optreden herkennen mensen het wel als kunst. Bij scholieren wil ik graag dat ze eerst uitleg krijgen over conceptuele kunst, voordat ik met ze aan de gang ga. De gemiddelde mens vindt mijn werk meestal maar onzin, maar in de juiste context begrijpt men het wel. Ik vind: kunst is zichtbaar maken wat er gebeurt. Ik heb mijn idealen zoals ieder weldenkend mens en die zie je dus ook terug in mijn kunst. Of kunst nut heeft weet je nooit. Maar ik wil laten zien wat er met onze leefomgeving gebeurt. Met mijn ‘groene’ materiaal roep ik bijzondere zintuiglijke ervaringen op.”

A3 mobiel

We wandelen van de koude kassen naar de verwarmde caravan in zijn tuin. Dit veertien meter lange, zachtgroene atelier is eigenlijk een kunstobject. Huisman liet het in 1997 maken door de bekende kunstenaar en ontwerper Joep van Lieshout. “Ik ken hem van de academie. Ik zocht een winterverblijf en vond zijn mobiele huizen wel passend. Deze A3 mobiel is dus een uniek exemplaar dat hij voor mij gemaakt heeft.” Onlangs is de filmploeg van Man bijt hondnog afgereisd naar Maasdijk voor dit fenomeen. Huisman is trots op het ding en ziet zijn atelier als een culturele verrijking voor de Westlandse gemeenschap. In het dak zitten twee paprikavormige ramen. “Het was nog een hele toer om het allemaal uit te leggen aan de ambtenarij. Maar als ze geen toestemming hadden gegeven had ik toch echt mijn geboortedorp verlaten.”

Op de volle tafels in het atelier liggen grillige paprikastengels, verhout en in was gedoopt. Samen met de verse trossen tomaatjes en rondslingerende spullen lijken ze op een vreselijk verwaarloosde keuken zoals je wel eens op televisie ziet. Op het bureau liggen papiertjes met Chinese karakters. Huisman, die tussen zijn werk door voor de drie kinderen zorgt, bezocht in oktober China, in het kielzog van chrysantenstekbedrijf Fides waar zijn vrouw werkt. Huisman: “Ik heb drie dagen vooral mensen getekend.” Het reisboek en de karakters op Chinees papier passen bij zijn nieuwe interesse voor tekenen. “Door dat tekenen communiceer je met die mensen. Daar gaat het mij om. De Chinezen slopen trouwens veel makkelijker hun oude gebouwen dan wij. Het gaat ze niet om materiaal maar om het concept. Dat moet authentiek blijven.”

Weer bij de huisdeur beland zegt hij: “Ik heb een droom. Ik wil hier achter mijn kas een hotelkamer laten maken door Joep. Met een bed in paprikavorm en een deur die uitkomt in het bloemenveld. En met culinaire verzorging door mij. Een nacht als ervaringsproject, speciaal geschikt voor beleidsmensen. Wat denk je; zou het Westlandse gemeentebestuur dat goedvinden?”